Tác Giả nguyễn chí linh

Bản năng sinh tồn của loài sinh vật hai chân quả thật kỳ vĩ dù bàn tay Thượng Đế cố tình đặt loài sinh vật nhỏ bé ấy vào trong những khối băng lạnh giá, cánh rừng già hoang vu hay đất đá khô khốc mùi hoang mạc. Bản năng sinh tồn ấy trỗi dậy để tìm lấy sự sống như cách ái phi Scheherazade đã kể cho vua Shahryar nghe những câu chuyện thần thoại và luôn kết thúc trong dở dang, gây tò mò khi ánh dương vừa ló rạng. Hàng đêm, khi ánh lửa liêu xiêu được thắp sáng trong cung điện, không gian nồng ấm mùi trầm Frankince, những xứ sở mới lạ hiện ra trong 1.001 câu chuyện thật sống động, lấp lánh sắc màu như suy nghĩ từ những người Hy Lạp đi trước mở đường, một phương Đông vô cùng huyền bí nhưng cũng là vùng đất đầy ma thuật, bùa ngải ẩn hiện vào những lọn tóc rắn của nữ quỷ Medusa...

Một vương triều Achaemenid của Đại đế Darius trỗi dậy từ thế kỷ 5 TCN quá hùng mạnh khiến người Hy Lạp không thể đặt chân đến Ba Tư khi họ luôn thất thủ tại eo biển Bophorus thuộc Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay, trong khi đoàn quân thiện chiến Ba Tư liên tục vượt Địa Trung Hải mở những đợt vây hãm Hy Lạp. Nỗi buồn ghi thật sâu trong lòng những chiến binh Hy Lạp khi hoàng đế Ba Tư Xerxes I (519 - 465 TCN) đốt tan hoang pháo đài phòng thủ Acropolis ở thành Athen trong trận chiến mùa xuân 480 TCN. Khi trận chiến sống mái Plataea diễn ra năm 479 TCN đi qua, người Hy Lạp ca khúc khải hoàn bằng cây cột đồng dựng thẳng đứng và trên thân cột điêu khắc những con rắn ma quái phương Đông phủ phục và tôn vinh các vị thần của vùng đất Macedonia.

Không như nền văn minh Ai Cập với các vị thần hóa thân vào trong loài vật, Hy Lạp quá rực rỡ với các vị thần tuyệt đẹp đường nét bước ra từ bộ sử thi và là một trong những nền văn minh bản lề của phương Tây nên kẻ hậu bối như tôi chỉ nhớ đến công trạng hiển hách của Đại đế Alexandros của người Macedonia qua những trận chiến thần tốc khi ông xua đoàn quân thiện chiến về phương Đông. Tôi không biết được đại lộ giao thương Đông Tây từ đoạn Susa thuộc tỉnh Khuzestan - Iran đến Sardis - Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay đã được Đại đế Darius xây dựng vào thế kỷ 5 TCN với tên gọi “Con đường Hoàng Gia”. Không còn huyền bí ma thuật như những lời đồn đãi, đoán mò của những người Hy Lạp trước đây, mà hành quân theo “Con đường Hoàng Gia” đã được người xưa thiết lập, Ba Tư trong ánh mắt của ông Alexandros vào thế kỷ 3 TCN là ngôi sao đích thực của mỹ thuật phương Đông với những đền đài lăng tẩm đẹp không sao tả xiết. Một nền văn minh rực rỡ của nhân loại được hỏa thần Ahura Mazda và nữ thủy thần Anahita ươm mầm sống trong lòng sa mạc rộng lớn.

Thuở bé thơ sống trong những câu chuyện cổ tích, tập truyện Ngàn lẻ một đêm được viết từ kinh đô Baghdad – Iraq dẫn lối tôi vào vương quốc thần tiên. Lớn hơn một chút, những áng thơ của các đại văn hào Ba Tư trong thời Trung cổ lại ru lứa tuổi mộng mơ vào giấc ngủ nên thơ. Và cho đến một ngày tâm hồn chuyển qua đam mê kiến trúc mỹ thuật, Ba Tư lại cuốn hút tôi bằng những viên gạch men nền nã được ốp trên những mái vòm hay các cổng chào theo nghệ thuật tổ ong. Một vài người bạn đồng hành nói rằng: “Ba Tư vẫn huyền thoại như những tác phẩm văn học cổ có sức ảnh hưởng rộng lớn trên vùng đất Nam - Trung - Tiểu Á và trên những vùng đất ấy vẫn còn giữ lại những phong tục cổ truyền của người xưa. Ba Tư vẫn long lanh nét đẹp phương Đông khi các kiến trúc sư phương Tây vay mượn mái vòm Ba Tư và nghệ thuật sân vườn để thiết kế những công trình lớn trên lục địa già cỗi, dù co cụm về lãnh thổ nhưng vẫn oai hùng một thuở khi rất ít vó ngựa viễn chinh từ bên kia Địa Trung Hải có thể băng ngang qua được vùng đất Ba Tư...”

Trong dòng chảy hiện đại, Ba Tư vẫn huyền bí đến mơ hồ khi tôi đọc qua các bản tin trên phương tiện truyền thông quốc tế.

Trỗi dậy từ bán đảo Tây Á vào thế kỷ 7, các vị vua Hồi chọn Ba Tư đầu tiên để truyền bá tôn giáo bởi ánh vàng son của vương quốc ấy có sức ảnh hưởng rộng khắp trên vùng đất châu Á.

Bước chân qua một vài vùng đất Hồi giáo trước đây, người địa phương kể rằng nghề dệt thảm có cội nguồn từ vùng đất Hồi giáo Ba Tư và nếu mua làm quà lưu niệm thì không đâu đẹp bằng Iran. Nét văn hóa từ ngàn xưa ấy được tôn vinh bằng câu chuyện chiếc thảm thần trong Aladin và chiếc đèn thần được phương Tây loan truyền bằng nhiều bộ phim cùng tên. Tôi muốn đến Iran vẫn còn trong giai đoạn tranh tối tranh sáng, không vì những lời khen ngợi can đảm từ bạn bè hay một chút kiêu hãnh trong lòng mà chỉ vì câu nói của người xưa “Vàng son một thuở Ba Tư”. Hai lần đến Iran theo tiếng gọi đam mê khác nhau của những nét văn hóa cổ xưa, tôi mơ ước được sở hữu trong tay chiếc thảm thần để được bay đến Ba Tư nhiều lần hơn nữa. Bởi một lý do rất đơn giản, chiếc vé máy bay và tấm visa để vào Iran đã ngốn một số tiền không nhỏ trong chuyến đi...

Bốn Mùa Trên Xứ Phù Tang

Cuốn sách không thể thiếu với những ai yêu thích con người và văn hóa Nhật Bản, muốn đắm mình trong nguồn mỹ cảm tuyệt vời của xứ Phù Tang. 

Lần theo trục xoay chuyển của thời gian, đi qua các mùa để tiếp cận Nhật Bản, tập du kí của Nguyễn Chí Linh không chỉ đưa người đọc đến với những địa danh nổi tiếng mà còn đào sâu vào lịch sử, văn hóa để kể cho người đọc câu chuyện của một đất nước. Kèm theo đó, là lời giải cho câu hỏi chung của rất nhiều người: Vì sao nước Nhật, người Nhật lại được cả thế giới kính trọng?

Khi giới thiệu về mình, Nguyễn Chí Linh, khá kiệm lời. Anh bảo : "Tôi là kẻ ngoại đạo trong giới viết lách. Chỉ viết những gì từng biết và hiểu trong ánh mắt nhà quê" . Quả vậy, Linh là một cái tên lạ trong làng sách Nhưng, với thế giới của những người yêu và mê du lịch, anh là một nhà du hành "thứ thiệt". Đôi chân mê dịch chuyển ấy đã được đi qua hơn 90 quốc gia trên thế giới. Những trải nghiệm của anh dễ khiến nhiều người ganh tỵ bởi anh không du lịch theo kiểu cưỡi ngựa xem hoa. Du lịch, với Linh, là hòa mình vào đời sống của người dân bản xứ, xem họ sống, thưởng thức những món họ ăn và nghe họ kể về những điều đã qua, những điều còn lại và cả những giấc mơ đất nước ấy đang hướng đến. Thế nên, khi viết về hành trình đã trải, mục đích của anh cũng rất giản đơn: viết sách để ghi lại nhật ký của mình trên đường đời.

Viết với tâm thế cho chính mình, điều này giúp Linh mang người đọc đến với những vùng đất mà anh đã đi qua, thả họ vào những quán ăn mình từng ngồi, chia với họ thức nhắm anh từng thử… một cách rất tự nhiên. Cũng vì vậy mà người đọc khó lòng bứt khỏi những trang viết của anh, nỗi lo của người sợ bị lỡ hành trình. Bốn mùa trên xứ phù tang, cuốn sách Nguyễn Chí Linh dùng để chạm ngõ địa hạt văn chương là một tác phẩm như vậy.

Mất hơn 10 năm kể từ ngày đầu tiên được đặt chân đến Nhật, Nguyễn Chí Linh mới cho ra đời Bốn mùa trên xứ phù tang. Thời điểm đó, du lịch Nhật Bản chưa cởi mở như hiện nay và không đơn giản để có tấm visa đến Nhật. Vậy mà, cái háo hức của Linh khi được đặt chân đến nơi này vẫn như còn tươi trong từng con chữ. Là những kiến trúc đặc trưng thời Edo, là thủ đô Tokyo sôi động, là những ga tàu ngầm đông như quân Nguyên Mông vỡ trận… Tất cả, phác thảo nên một Nhật Bản vừa cổ kính, vừa hiện đại.

Điểm cộng của tập sách du kí này là kho sử liệu mà tác giả đã dày công khảo cứu, tìm hiểu từ chính lời kể của những người dân bản địa. Bên cạnh đó, là những kiến thức về văn hóa mà nếu chưa đi, chưa tiếp kiến, chưa rung động… có lẽ, sẽ không thể nào chuyển tải một cách tài tình được. Ví dụ, chỉ với chiếc quạt giấy Sensu nhỏ bé, Nguyễn Chí Linh sẽ kể cho độc giả nghe được lời thì thầm của từng chiếc quạt khác nhau thông qua họa tiết mà nó mang trên mình.

Song song câu chuyện văn hóa, lịch sử, là câu chuyện của con người. Thông qua những nhân vật mình từng làm việc chung, từng tiếp cận trên đất Nhật… tác giả lần lượt tháo những chiếc áo bên ngoài để người đọc tiếp cận được trái tim lẫn tính cách đặc trưng của những người đang sống trên mảnh đất vành đai núi lửa.

Rong chơi theo những cánh hoa anh đào trắng mỏng tang của mùa xuân, đi tìm mùa thu trở vàng trên những chiếc lá phong bé nhỏ, hay thả hồn theo ánh sáng của những chú đom đóm gọi hè, hứng trọn những hạt mưa tuyết lạnh lùng của mùa đông… nước Nhật hiện lên trong trang viết của Nguyễn Chí Linh vô cùng đẹp đẽ và đầy sức hút. Sẽ không quá lời khi nói rằng, đây là cuốn sách không thể thiếu với những ai yêu thích con người và văn hóa Nhật Bản, muốn đắm mình trong nguồn mỹ cảm tuyệt vời của xứ Phù Tang. Sách do First News thực hiện, NXB Tổng Hợp Thành Phố Hồ Chí Minh ấn hành.