Tác Giả trần ngọc thêm

Văn Hóa Người Việt Vùng Tây Nam Bộ: Khám Phá Bản Sắc và Hậu Quả

Giới Thiệu

Tây Nam Bộ, vùng đất giàu tiềm năng với lịch sử hình thành và phát triển độc đáo, luôn đóng vai trò quan trọng trong bức tranh chung của đất nước. Tuy nhiên, từ thập niên 1990, vùng đất này dường như bộc lộ những hạn chế, thậm chí đi xuống trong một số lĩnh vực.

Để tiếp tục phát triển, Tây Nam Bộ cần một cú hích. Từ đầu những năm 2000, vùng đất này đã tìm kiếm cú hích đó trong kinh tế và khoa học - kỹ thuật. Mặc dù rất quan trọng, những nỗ lực này dường như chưa đủ. Loay hoay với các biện pháp thuần túy kinh tế và khoa học - kỹ thuật, đồng bằng sông Cửu Long gặp phải nhiều khó khăn, buộc phải đi tìm giải pháp mới, gây tốn kém sức lực và tài chính. Điều này khiến nhiều người cảm thấy sự phát triển của Tây Nam Bộ đã chạm đến giới hạn.

Các chuyên gia kinh tế gọi giới hạn này là “trần thủy tinh” (glass ceiling) hoặc “bẫy thu nhập trung bình” (middle-income trap). "Bẫy thu nhập trung bình" có thể giải quyết bằng “kinh tế tri thức” (khoa học), nhưng tấm “trần thủy tinh” lại khó nhìn thấy bởi nó được làm bằng một chất liệu tinh thần, đó chính là văn hóa.

Trong khi ta luôn khẳng định rằng "văn hóa vừa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu và động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội" (Hội nghị lần thứ 5 BCH Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa VIII, tháng 7-1998), "phát triển văn hóa là mục tiêu và động lực của phát triển kinh tế - xã hội" (Hội nghị lần thứ 10 BCH Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa IX, tháng 7-2004), thì thực tế, chúng ta thường quên đi yếu tố văn hóa khi bàn về sự phát triển của một vùng miền cụ thể.

Khám Phá Những Đặc Trưng Văn Hóa Của Tây Nam Bộ

Trong nhiều năm qua, sự tương đồng và khác biệt giữa Tây Nam Bộ và Đông Nam Bộ về địa lý, lịch sử, kinh tế đã được nghiên cứu khá rõ ràng. Tuy nhiên, những đặc điểm văn hóa riêng biệt của Tây Nam Bộ, tính cách con người, tính cách văn hóa của vùng đất này lại bị hòa lẫn trong một bức tranh chung chung được gọi là "Nam Bộ".

Mục Tiêu Của Cuốn Sách

Nhằm khắc phục hạn chế nêu trên, nhóm tác giả đã thực hiện công trình “Văn hóa người Việt vùng Tây Nam Bộ” với bốn mục tiêu chính:

Xây dựng một bức tranh tổng quan về các thành tố của văn hóa người Việt vùng Tây Nam Bộ: Bao gồm văn hóa nhận thức, văn hóa tổ chức, văn hóa ứng xử.

Tìm hiểu hệ tính cách văn hóa đặc trưng của vùng Tây Nam Bộ: Từ đó, nhận diện bản sắc văn hóa vùng, cùng các hệ quả và hậu quả, điểm mạnh và điểm yếu trong quá trình hội nhập toàn cầu.

Giải thích các vấn đề khúc mắc nảy sinh trong đời sống văn hóa - xã hội của Tây Nam Bộ: Ví dụ như vấn đề phụ nữ Tây Nam Bộ lấy chồng nước ngoài, giáo dục, phát triển con người, v.v.

Góp phần thực hiện chương trình “Bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc trong quá trình hội nhập ở khu vực Nam Bộ”: Cụ thể là trong đề án nghiên cứu khoa học trọng điểm của Đại Học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh “Những vấn đề xã hội - nhân văn khu vực Nam Bộ giai đoạn 2005-2010” (Trần Ngọc Thêm - chủ nhiệm, 2006).

Đánh Giá

“Văn hóa người Việt vùng Tây Nam Bộ” là một công trình nghiên cứu có giá trị, mang tính thời sự và thực tiễn. Cuốn sách đi sâu vào phân tích những đặc điểm văn hóa độc đáo của Tây Nam Bộ, góp phần làm rõ bản sắc văn hóa vùng, đồng thời chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu trong quá trình phát triển, hội nhập của vùng đất này.

Công trình này là một nguồn tài liệu quý giá cho các nhà nghiên cứu, hoạch định chính sách, cũng như những người quan tâm đến văn hóa và sự phát triển của Tây Nam Bộ. Cuốn sách đóng góp tích cực vào việc nâng cao nhận thức về văn hóa, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của vùng đất này.