Tác Giả trần hòang vũ

Phan Yên Thành Binh Biến Ký - Toàn Cảnh Cuộc Nổi Dậy Của Lê Văn Khôi

“Các lực lượng tham gia nổi dậy chủ yếu là quan lại cấp thấp cũ của Gia Định Thành dưới quyền Tả quân Lê Văn Duyệt, lực lượng lính cựu tù phạm có gốc Bắc Kỳ (các đội Hồi lương, Bắc thuận, An thuận, Thanh thuận và những người từ những đội đó bỏ trốn), các tù phạm, người theo đạo Công giáo, người Hoa, một bộ phận người dân tộc thiểu số. Đó là những nhóm xã hội chịu tổn thương ở những mức độ khác nhau khi Gia Định Thành bị giải thể, chính sách bảo trợ của Tả quân Lê Văn Duyệt đối với họ bị thủ tiêu và những chính sách mới bất lợi cho họ được vua Minh Mạng áp đặt. Điều này lý giải vì sao càng ra xa Sài Gòn thì sự ủng hộ dành cho quân nổi dậy càng yếu. Trong suốt thời gian dài bị vây hãm, không có cuộc nổi dậy nào diễn ra ở Nam Kỳ nhằm “hưởng ứng” quân nổi dậy trong thành Bát Quái. Nó cũng lý giải những mức độ ủng hộ khác nhau giữa các nhóm đối với sự nghiệp của quân nổi dậy. Có thể thấy rằng, quân nổi dậy là một tập hợp rời rạc và lỏng lẻo của các nhóm yếu thế có cùng chung kẻ địch là vua Minh Mạng”.

Trích nội dung sách Phan Yên thành binh biến ký

Mạc Thị Gia Phả

Sách chia thành ba phần:

- Phần thứ nhất là bản dịch văn bản HÀ TIÊN TRẤN HIỆP TRẤN MẠC THỊ GIA PHẢ của Vũ Thế Dinh. Sách giới thiệu văn bản MẠC THỊ GIA PHẢ do Mạc Thanh Can lưu giữ.

- Phần thứ hai là phần phụ khảo về lịch sử họ Mạc với vùng đất Hà Tiên, nhằm trình bày những tư liệu, quan điểm và hiểu biết của chúng tôi về chủ đề này, ngõ hầu làm rõ hơn các vấn đề lịch sử về dòng họ Mạc và những hoạt động của họ từ cuối thế kỷ XVII đến đầu thế kỷ XX.

- Phần thứ ba là phần phụ khảo về gia phả họ Mạc. Qua đó chúng ta có dịp thấy lại lịch sử thăng trầm của dân tộc, bởi gia sử chính là hình bóng của quốc sử được thu nhỏ lại, vận mệnh của mỗi gia tộc đều gắn chặt với vận mệnh nước non.

Thoại ngọc hầu là bậc danh tướng đa tài trong lịch sử nước ta. về binh nghiệp, ông là bậc “công thần vọng các” đã từng theo phò nguyễn Ánh từ những ngày còn bôn tẩu khắp nơi, giúp hoàng tôn Ánh khôi phục gia định, lấy đất nghệ An; từng trấn thủ và giữ yên vùng đất biên cương phía bắc trong những năm đầu khi vua gia Long mới làm chủ đất bắc hà; ba lần giữ chức bảo hộ cao miên “lo liệu sắp đặt việc ngoài biên” được vua minh mạng ngợi khen là đã “nói lên một cách rộng rãi cái uy đức của triều đình, củng cố được biên cảnh”. Ông còn là nhà ngoại giao tài ba, từng bảy lần đi sứ sang xiêm, ít nhất hai lần đi sứ sang Lào, thuyết phục vua xiêm và các bộ tộc Lào giúp nguyễn vương thoát khỏi tình thế nguy nan, tạo nên bước ngoặt trong quá trình bắc tiến. bên cạnh tài thao lược, ngoại giao, Thoại ngọc hầu còn là một nhà kinh tế có tầm nhìn xa trông rộng, ông đã góp công rất lớn trong sự nghiệp đào kênh vĩnh tế, kênh Thoại hà, chiêu dân lập ấp, biến châu đốc từ một vùng đất “cỏ hoang bát ngát” thành nơi dân cư tụ họp đông đúc “ruộng vườn bao quanh chân núi, hơi lam tuôn cuốn lẫn khói nấu cơm, chùa chiền trên chót hương tỏa mây lồng, thật không kém gì phong cảnh trung châu”. trong suốt cuộc đời mình, dấu chân Thoại ngọc hầu đã in trên khắp mọi miền đất nước, ở xứ cao miên, vạn tượng, xiêm La.

Năm 1972, cuốn sách biên khảo đầu tiên về Thoại ngọc hầu nhan đề Thoại Ngọc Hầu với công cuộc khai phá miền Hậu Giang của học giả nguyễn văn hầu đã ra mắt bạn đọc với lời bình của nhà nghiên cứu bửu Kế: “Sự phong phú của sách khiến không còn ai có thể viết về vấn đề nầy làm gì nữa”. Lời bình ấy đã nói lên tâm huyết, nỗ lực và thành công rất lớn của học giả nguyễn văn hầu trong quá trình sưu tầm tài liệu để viết nên cuốn biên khảo này. nhưng lời nhận xét ấy không có nghĩa là tất cả những gì về Thoại ngọc hầu đã trở nên sáng tỏ, chính xác hoàn toàn, bởi lẽ khoa học là hành trình khám phá không ngừng.

Hơn bốn mươi năm sau, nhà nghiên cứu trẻ trần hoàng vũ giới thiệu đến bạn đọc cuốn biên khảo thứ hai về Thoại ngọc hầu với tựa đề Thoại Ngọc Hầu qua những tài liệu mới. để viết nên cuốn sách này, tác giả đã dồn nhiều tâm sức sưu tầm những tài liệu mới nằm rải rác khắp nơi, trong biên niên sử hoàng gia xiêm, cao miên, trong các công trình du khảo của người phương tây, và các bài văn bia liên quan đến Thoại ngọc hầu ở khắp trong nam ngoài bắc,... Kế thừa những thành tựu nghiên cứu trong những năm gần đây, cộng với nguồn tài liệu mới sưu tầm được, tác giả đã đính chính và bổ sung nhiều thông tin quan trọng về cuộc đời và sự nghiệp của Thoại ngọc hầu trong cuốn biên khảo công phu và hấp dẫn này.

Trân trọng những nỗ lực và tâm huyết của nhà nghiên cứu trẻ trần hoàng vũ, nhà xuất bản tổng hợp Thành phố hồ chí minh giới thiệu đến bạn đọc cuốn sách Thoại Ngọc Hầu qua những tài liệu mới. chúng tôi hy vọng rằng cuốn sách đầu tay của tác giả sẽ được bạn đọc xa gần đón nhận và đóng góp nhiều ý kiến quý báu để những hiểu biết của chúng ta về lịch sử dân tộc ngày một đầy đặn và chính xác hơn.

NHÀ XUẤT BẢN TỔNG HỢP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH