Tác Giả phan kế bính

“Hào kiệt anh tài là khí tinh anh của một nước; cho nên nước nào cũng có, mà thời nào cũng có. Lớn thì gây dựng nên thời thế, tô điểm cho non sông; nhỏ thì lập nên công nghiệp, để danh tiếng về sau; cũng là làm gương cho người đời cả.” – Phan Kế Bính, trích Lời tựa cho cuốn Nam Hải Dị Nhân Liệt Truyện

Xuyên suốt chiều dài 4.000 năm lịch sử, nước Việt Nam nổi lên biết bao người tài đức, danh tiếng; nhưng bởi vì sự tích xa xôi mà không rõ, hoặc vì sử sách biên sót mà không tường. Trong đó, chỉ có những tấm gương nổi bật được ghi vào sử, hoặc chép vào kí tái của các tư gia mới được lưu truyền lại cho đời sau.

Nam Hải Dị Nhân Liệt Truyện tập hợp những câu chuyện kể về các “dị nhân” nước Nam, những người mà tên tuổi của họ gắn liền với điều khác thường (có hình dáng bất thường, có tài lạ, có sự tích huyền bí, kì quái...). Dưới ngòi bút của Phan Kế Bính, các câu chuyện về họ hoà quyện giữa những chi tiết chính sử lẫn những yếu tố dã sử, tạo cho cuốn sách một không khí vừa chân thực, vừa li kì, hấp dẫn nhưng cũng không thiếu chuyện hoang đường, mê tín, vốn là một trong những đặc thù của văn hoá dân gian.

Đặc biệt, ấn bản Nam Hải Dị Nhân Liệt Truyện của Nhà xuất bản Kim Đồng là ấn bản đầu tiên có minh họa màu đặc sắc. Cuốn sách hứa hẹn mang đến một trải nghiệm thị giác ấn tượng cho người đọc với gần 200 tranh minh họa kì công và tỉ mỉ của họa sĩ Tạ Huy Long, thổi một làn gió mới cho những tác phẩm giá trị tưởng chừng đã bị tro bụi thời gian làm khuất lấp.

***

Ấn phẩm kỉ niệm 65 năm thành lập NXB Kim Đồng (1957-2022)

Việt Nam Phong Tục

Ấn bản đầy đủ nhất của “Việt Nam phong tục” - tập khảo cứu toàn diện về phong tục, tập quán của người Việt xưa của học giả Phan Kế Bính. Tập sách có thêm phần chú giải, hiệu chỉnh giúp độc giả ngày nay có thể hiểu rõ hơn tác phẩm.

"Việt Nam phong tục” là một nghiên cứu khá kĩ lưỡng, bức tranh toàn diện về phong tục, tập quán của người Việt, từ phong tục trong gia đình, làng xã đến phong tục quốc gia, xã hội được viết với văn phong hiện đại dù vẫn chịu ảnh hưởng của lối viết biền ngẫu đăng đối trong văn học cổ. Mỗi chương, mục đều được tác giả trình bày và diễn giải khúc chiết, ngắn gọn, rõ ràng với quan điểm khá tân tiến so với những người cùng thời.

“Ta ngoảnh lại mà xem những tục cũ thì tỏ ra nhiều điều ngày trước là hay mà bây giờ hóa ra hủ bại lắm rồi.

Đó cũng không phải là tổ tiên ta khi trước có vụng dại gì, chỉ là thời thế mỗi lúc một khác, mà mỗi lần biến cải thì cái trình độ khai hóa lại tấn tới thêm lên một tầng. Ấy cũng là cái lẽ tự nhiên của tạo hóa như thế.

Tuy vậy cái tục cũ truyền nhiễm đã lâu, không dễ mà một mai đổi ngay được. Muốn đổi thì phải lựa dần dần, trước hết phải xét điều gì quá tệ mà bỏ bớt đi, rồi lâu lâu mới đem cái tục hay mà bổ hết cho các tục dở. Còn tục gì hay mà là quốc túy của ta thì cứ giữ lấy.”

(Tựa, Việt Nam phong tục)

---

Phan Kế Bính (1875 – 1921), hiệu là Bưu Văn, quê ở làng Thụy Khê, huyện Hoàn Long, tỉnh Hà Đông (nay thuộc phường Thụy Khuê, quận Tây Hồ, Hà Nội). Ông là một nhà báo, nhà khảo cứu và dịch giả nổi tiếng của Việt Nam đầu thế kỉ 20.

Tên tuổi của ông gắn liền với các tờ báo Ðông Dương tạp chí, Lục tỉnh tân văn, Trung Bắc tân văn. Đặc biệt, ông có thời gian làm trong ban biên tập Đông Dương tạp chí, và nhiều tác phẩm của ông được đăng trên tạp chí này, tiêu biểu là “Việt Nam phong tục”.

Mỗi nước có một phong tục riêng. Phong tục ấy kỳ thuỷ hoặc bởi tự một vài người mà rồi bắt chước nhau thành ra thói quen. Hoặc bởi ở phong thổ và cách chính trị, cách giáo dục trong nước mà thành ra. Hoặc bởi các phong tào ở ngoài tràn vào rồi mà dần dần tiêm nhiễm thành tục. Nhưng đại để tục gì cũng vậy, phải trải lâu tháng lâu năm mới thành được, mà trong những tục ấy cũng có tục hay, cũng có tục dở. Duy chỉ bởi tai mắt người đã quen, lòng người đã tin dùng, thì dẫu có người biết là dở mà cũng không sao đổi ngay đi được.

Sách gồm các nội dung sau:

- Nói về phong tục trong gia tộc

- Nói về phong tục hương đảng

- Phong tục xã hội.