Tác Giả nguyễn xuân khánh

Tác phẩm:

Cuốn sách này có thể xem là một tiểu hồi ký của cố nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, tác giả của những tác phẩm nổi tiếng vào bậc nhất của văn học hiện đại Việt Nam như bộ ba đồ sộ Hồ Quý Ly, Mẫu Thượng ngàn, Đội gạo lên chùa; tiểu thuyết Miền hoang tưởng, Chuyện ngõ nghèo. Trong sách ẩn chứa những gì mà lúc sinh thời, từ chục năm trở lại đây, nhà văn đã chỉ cười hiền im lặng trước lời gặng in từ nhà xuất bản thân thuộc?

Ở Tiếng người trong văn, những câu chuyện được kể không còn chỉ là chuyện của những người thân, người bạn văn mà còn là câu chuyện cuộc đời của chính tác giả. Ấy là chuyện thời thơ ấu, ký ức về người mẹ thân yêu và những người thân thiết có ảnh hưởng rất lớn tới đời văn của tác giả. Ấy là kỉ niệm với những đồng nghiệp tên tuổi như Tô Hoài, Vũ Bằng, Trần Dần, Lê Bầu, Dương Tường, Châu Diên... mà giờ đây phần lớn họ đã là người thiên cổ. Những câu chuyện lần đầu được kể, như chuyện cuốn sách đầu tiên (tiểu thuyết Rạng đông) đã bị thất lạc, khó có thể là cuốn “độc đáo” nhưng kỉ niệm về nó “tươi roi rói”, chuyện cuốn Làng nghèo viết ở Trại sáng tác Thanh Liệt cũng chỉ “trung bình thôi”, giờ không nên in. Và nhất là “chuyến phiêu lưu” li kỳ của bản thảo Trư cuồng, mà sau này có người cho rằng để xuất bản được cũng thật là một kỳ tích... Qua những lát cắt đó, với quãng thời gian từ lúc tác giả Nguyễn Xuân Khánh chỉ mới là thiếu niên vô tư và nhiệt huyết, yêu thi ca và cách mạng, đến lúc thành lão nhà văn ở đầu thế ký 21, người đọc sẽ nhận ra chuyện riêng mà cũng là chuyện chung của cả đất nước trong một thời đoạn lịch sử trải từ chiến tranh vắt qua Đổi mới. Những éo le thời cuộc, những gian khổ nghề cầm bút, những trăn trở làm người và xây đời… của một trí thức đích thực, của một nhà văn lớn được chia sẻ giản dị, gọi đúng tên trong cuốn sách này. Một con người, cả đời mang “tấm lòng trong” và trí tuệ sáng, làm ngời lên “Tiếng người trong văn”.

Đời văn Nguyễn Xuân Khánh không hề đơn giản, nên để ông tự nói lên được những điều sâu kín đó không phải dễ dàng. Đến tận bây giờ, sau khi khởi bút trên dưới chục năm, từ những bài viết lẻ cấu trúc lại, cuốn sách này mới có cơ hội ra mắt bạn đọc. Những điều “nhạy cảm” được kể lại chân thực nhất, với giọng kể của một người văn đã trải hơn nửa thế kỷ say mê viết lách, phải trả giá bằng máu và nước mắt của mình cho tác phẩm.

Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam trân trọng giới thiệu cuốn sách này tới bạn đọc, với lòng tri ân sâu nặng cố nhà văn đã tin tưởng giao phó tác phẩm của mình thủy chung với một nhà xuất bản duy nhất. Các tác phẩm lớn của Nguyễn Xuân Khánh đã đồng hành cùng Nhà xuất bản trong mấy chục năm qua, với bao vinh quang cay đắng. Đến nay, bộ ba tiểu thuyết đồ sộ của ông vẫn đều đặn tái bản, được bạn đọc yêu thích và trân trọng, khẳng định sức sống trường tồn của những tác phẩm văn chương đích thực, sự đồng vọng nhiều thế hệ với các trước tác đó, trong bước đường gìn giữ và tôn tạo những giá trị nhân văn vĩ đại. Tiếng người trong văn có thể xem là cái nhìn ngoái lại lần cuối của cố nhà văn, và gửi một nụ cười đôn hậu để ông thanh thản trở về cõi người hiền thênh thang mây trắng.

Cùng xuất bản: Nguyễn Xuân Khánh – Một nụ cười mỉm, một nghiệp văn xuôi (Chân dung và tác phẩm Nguyễn Xuân Khánh dưới mắt bạn bè và các nhà nghiên cứu văn học đương thời)

Tác giả:

Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh (1933-2021)

Ông sinh tại làng Cổ Nhuế,Hà Nội. Ông đỗ Tú tài Toán, học Đại học Y khoa Hà Nội cho đến hết năm 1952 thì ra vùng tự do tham gia bộ đội. Trong khoảng mười năm, ông ở một đơn vị pháo binh, rồi dạy văn hoá tại Trường Sĩ quan Lục quân trước khi chuyển về làm việc tại tạp chí Văn nghệ Quân đội. Từ 1966, ông là phóng viên báo Thiếu niên Tiền phong trước khi về hưu non vào năm 1973.

Tác phẩm chính:

- Rừng sâu (tập truyện ngắn, 1963)

- Miền hoang tưởng(tiểu thuyết, 1990)

- Hồ Quý Ly (tiểu thuyết, 2000)

- Hai đứa trẻ và con chó Mèo xóm núi(tập truyện ngắn,2002)

- Mưa quê(tập truyện ngắn,2003)

- Mẫu Thượng ngàn(tiểu thuyết,2005)

- Đội gạo lên chùa (tiểu thuyết,2011)

- Chuyện ngõ nghèo (tiểu thuyết, 2016)

- “Rừng sâu” và những truyện ngắn khác (tập truyện ngắn, 2020)

Ngoài ra ông còn là dịch giả của nhiều tác phẩm nổi tiếng.

Giải thưởng

- Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật, 2017.

- Giải thưởng Thành tựu văn học trọn đời của Hội Nhà văn Hà Nội, 2018.

- Giải thưởng cuộc thi tiểu thuyết của Hội Nhà văn Việt Nam 1998 - 2000 với tiểu thuyết Hồ Quý Ly.

- Giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội 2001 với tiểu thuyết Hồ Quý Ly.

- Giải thưởng Thăng Long của UBND TP, Hà Nội 2002 với tiểu thuyết Hồ Quý Ly.

- Giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội 2006 với tiểu thuyết Mẫu thượng ngàn.

Một số trích đoạn hay:

“Thời xưa, khi người đàn bà góa chồng, là lập tức bên nhà chồng người ta ùa ngay vào xâu xé, chèn ép. Người ta viện ra bao nhiêu cớ để đàn áp người đàn bà. Chị ta mới ba mươi tuổi. Đầu còn xanh, tuổi còn trẻ, liệu có đứng vững nổi không, hay là dăm năm nữa thôi cỏ mộ chồng chưa xanh đã lăm le đi bước nữa. Phải sít sao theo dõi chị ta. Cần thì bắt ngay thằng bé về, không chừng mất cả của, mất cả người với chị ta. Rồi văn tự đất nhà ai giữ, cái ấy cũng phải để mắt. Nó lú nhưng chú nó khôn. Gia đình nhà chị ta cũng khối tay thầy dùi nhiều mưu mẹo.

Mẹ tôi bị bên nội o ép. Về sau khi lớn lên tôi biết rõ mọi việc. Còn dạo ấy, tuy tôi mới lên sáu nhưng tôi vẫn cảm nhận được nỗi buồn khổ lo âu của mẹ. Cho đến bây giờ tôi vẫn còn nhớ được cái đêm trước ngày mẹ tôi mang tôi ra Kẻ Chợ. Đêm ấy, mẹ tôi bày hoa quả trên cái mâm đồng, rồi đặt cái mâm lên cao, trên đầu tường hoa, trên cái bể. Cái đèn dầu hỏa cháy liu diu. Ba nén hương cắm vào bát gạo lập lòe tỏa khói. Còn mẹ tôi xõa tóc, cầm con dao phay múa trước mâm cúng. Mẹ tôi lẩm bẩm cầu khấn gì, tôi không biết được. Nhưng chắc chắn cái đêm người đàn bà cô đơn trước khi dấn thân vào đời để một mình nuôi đứa con côi cút, mẹ tôi đã nuốt nước mắt vào trong tâm khảm. Chắc chắn bà biết đời mình từ bấy giờ sẽ vô cùng khó khăn. Và bà đã hạ quyết tâm mình sẽ nuôi nấng cho bằng được để đứa con khôn lớn thành người.

Hình ảnh người đàn bà cầm con dao múa trước mâm cúng nghi ngút khói hương đã nhiều lần ám ảnh giấc ngủ của tôi. Song, chưa lần nào tôi viết ra giấy. Tuy nhiên, cái tinh thần quyết tâm của bà thì đã thấm vào tâm hồn tôi rồi. Đời tôi lắm lúc chua cay thất bại, tôi thường nhớ đến cái mâm đồng trên đầu tường hoa và hình ảnh của mẹ tôi đêm ấy. Và tôi lại tự nhủ lòng. Không được nản chí. Không thể chịu thua. Nào hãy cố lên.”

(Trích Anh Thân)

“Nhờ có sự tiếp xúc ấy, hay là do một kích thích tưởng tượng nào đó mà chính vào thời gian ấy, một mơ ước thầm kín của tôi từ thời thơ ấu bỗng trỗi dậy. Đó là mơ ước viết văn. Thuở nhỏ, tôi là chú bé ham đọc sách. Tôi có thể suốt ngày chúi đầu vào cuốn sách và tôi cũng có thể hàng tiếng đồng hồ mơ màng tưởng tượng những chuyến phiêu diêu đâu đâu. Tôi đọc rất nhiều sách và tôi tưởng tượng. Lắm lúc tôi thấy những tưởng tượng của tôi cũng hay chẳng kém gì những điều người ta viết trong sách. Chỉ có điều, tôi chưa viết được những điều tưởng tượng của tôi ra giấy mà thôi.

Và chính lúc này, chính lúc tôi làm thầy giáo ở Trường Lục quân thì tôi bắt đầu viết văn.

Thật kỳ lạ. Lục quân là một trại lính, nhịp sống ở đây là tiếng kèn. Sáng thì kèn báo thức, rồi kèn thể dục, kèn đi ăn cơm, kèn từ lúc bắt đầu sinh hoạt một ngày cho đến lúc chui vào màn đi ngủ. Tôi thật không ngờ những hứng thú đi vào nghề văn của tôi lại bắt đầu từ một trại lính, từ một nơi mà hoạt động của con người nhất nhất tuân theo những điệu kèn.”

(Trích Trại sáng tác Thanh Liệt)

190 Đề Mục Ngữ Pháp Tiếng Anh Dùng Cho Mọi Trình Độ

ây những truyện ngắn "định danh" cái tên nhà văn Nguyễn Xuân Khánh thời kì đầu cầm bút. Tác phẩm giúp ta ngoái nhìn lại một chặng lịch sử văn học Nguyễn Xuân Khánh, để hiểu hơn về hành trình cầm bút của nhà văn và sâu hơn nữa là nhìn lại "một thời kì lí tưởng" của dân tộc Việt.

Tất cả các truyện ngắn này được Nguyễn Xuân Khánh viết trong những năm 60 của thế kỉ trước. Cũng xoay quanh đề tài phẩm chất "con người mới xã hội chủ nghĩa" trong bầu không khí tinh thần, tư tưởng và thẩm mĩ như nhiều nhà văn lúc bấy giờ, tác phẩm của Nguyễn Xuân Khánh vẫn được yêu mến bởi con mắt nhìn đời chân thực và giọng văn bình dị.

Trong những truyện ngắn của mình, tác giả chú ý đến tình tiết, chi tiết nhiều hơn là chú ý đến câu văn, giọng văn. Hình tượng con người nổi rõ phẩm chất con người mới xã hội chủ nghĩa: tinh thần thép và đức hi sinh. Không khua chiêng đánh trống để hô hào, Nguyễn Xuân Khánh là người làm chữ thầm lặng, dùng cái nhìn lặng lẽ đầy trìu mến và ngòi bút bình dị để "ghi chép" cuộc sống đời thường của con người trong chiến đấu và xây dựng quê hương đất nước. Các tác phẩm của Nguyễn Xuân Khánh là nốt lặng đưa ta nhìn lại những điều bé nhỏ ấy: thời buổi khó khăn, một tạ gạo để cho các em thiếu nhi đi học múa rối là vấn đề quan trọng phải đem ra thảo luận kĩ ngay cả khi trời mưa gió (Một chuyện ở Đô Lương), chuyện công việc trong một ngày mưa (Ngày mưa), chuyện người đàn bà đi làm cách mạng (Những gốc đa đầu làng). Nhiều câu chuyện nhỏ được ghi lại bằng giọng văn bình dị, tưởng như không phải viết văn mà Nguyễn Xuân Khánh đang kể lại hơi thở cuộc sống những năm 60 của thế kỉ trước.

Chiến tranh hay thời nào cũng thế, con người vẫn mang những nét tính cách của mình, có khác thì trong chiến tranh, đôi khi những thứ nhỏ bé bị "xem nhẹ" hơn, thậm chí được nhấc tạm sang một bên vì mục đích lớn lao của toàn dân tộc. Cái nhìn của Nguyễn Xuân Khánh là cái nhìn đời lặng lẽ mà đầy trìu mến, là một tấm lòng thơm thảo với con người và cuộc đời. Con người là những tấm gương sáng, bức tượng đồng, còn truyện kể của Nguyễn Xuân Khánh là một khúc ca về những "con người mới" anh hùng ấy.

Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam xin trân trọng được giới thiệu cùng bạn đọc.

Tác giả

Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh

Sinh năm 1933 tại làng Cổ Nhuế, Hà Nội. Ông đỗ Tú tài Toán, học Đại học Y khoa Hà Nội cho đến hết năm 1952 thì ra vùng tự do tham gia bộ đội. Trong khoảng mười năm, ông ở một đơn vị pháo binh, rồi dạy văn hoá tại Trường Sĩ quan Lục quân trước khi chuyển về làm việc tại tạp chí Văn nghệ Quân đội. Từ 1966, ông là phóng viên báo Thiếu niên Tiền phong trước khi về hưu non vào năm 1973. Hiện ông sống ở Hà Nội.

Tác phẩm chính:

- Rừng sâu (tập truyện ngắn, 1963)

- Miền hoang tưởng (tiểu thuyết, 1990)

- Hồ Quý Ly (tiểu thuyết, 2000)

- Hai đứa trẻ và con chó Mèo xóm núi (tập truyện ngắn, 2002)

- Mưa quê (tập truyện ngắn, 2003)

- Mẫu Thượng ngàn (tiểu thuyết, 2005)

- Đội gạo lên chùa (tiểu thuyết, 2011)

- Chuyện ngõ nghèo (tiểu thuyết, 2016)

Ngoài ra ông còn là dịch giả của nhiều tác phẩm nổi tiếng.

Giải thưởng

- Giải thưởng cuộc thi tiểu thuyết của Hội Nhà văn Việt Nam 1998 - 2000 với tiểu thuyết Hồ Quý Ly.

- Giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội 2001 với tiểu thuyết Hồ Quý Ly.

- Giải thưởng Thăng Long của UBND TP, Hà Nội 2002 với tiểu thuyết Hồ Quý Ly.

- Giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội 2006 với tiểu thuyết Mẫu thượng ngàn.

- Giải thưởng Thành tựu văn học trọn đời của Hội Nhà văn Hà Nội, 2018.

- Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật, 2017.

Một số trích đoạn hay

"- Nhưng một tạ thóc bây giờ to quá.

- Lãng phí!

- Sao lại gọi là lãng phí?

- Hay là bớt người học vậy. Chỉ cần cử đi 3 em. Lúc về trẻ nó sẽ dậy nhau.

- Đời chúng nó không giống đời chúng ta xưa đâu. Chúng ta chỉ biết ăn, biết làm là chính. Còn con trẻ hiện nay phải cho chúng nó vui chơi nữa. Không nên hà tiện đối với cái vui của trẻ em. Dù đánh nhau khổ cực thế nào cũng phải nghĩ đến cái vui của các em. Một tiếng cười của trẻ nhỏ là một điều sung sướng của người lớn. Đừng hà tiện để rồi sau này lũ trẻ lớn lên chúng sẽ trách cha anh là những lão thiển cận.

Một tạ gạo trong chiến tranh dành ra cho thiếu nhi đi học múa rối! Thật không ngờ cái chuyện tưởng như trò chơi ấy lại được một ban quản trị thảo luận kỹ càng như vậy. Điều không ngờ nữa là người ta đã đồng lòng quyết định làm việc đó hết sức nhanh chóng."

(Một chuyện ở Đô Lương)

"Cái bước chân đầu tiên của tôi vào con đường cách mạng như thế đấy. Mới đầu tôi rất ngỡ ngàng, tưởng rằng làm cách mạng phải tài giỏi lắm, khó khăn lắm, nhưng rồi tôi hiểu ra một người như tôi cũng có thể làm cách mạng được. Anh Bẩy giao cho tôi mang tài liệu truyền đơn đến những cơ sở khác. Tôi giấu tài liệu trong thúng gạo, dưới đáy những sọt lá dâu rồi kĩu kịt trên vai gánh đi những chợ xa chợ gần, lắm lúc phải qua mặt cả những thằng Tây. Tôi chợt hiểu ra làm cách mạng cũng giống như việc gánh gạo đi chợ nuôi chồng nuôi con. Có lúc anh Bẩy lại giao cho tôi ra đê bắt liên lạc đón những đồng chí ở nơi khác về. Trước khi đi nơi khác, đến tạm trú ở nhà tôi. Đêm khuya ngồi bên bếp lửa thổi bát cơm trộn khoai trộn ngô cho đồng chí của mình ăn, tôi lại ngẫm nghĩ thấy việc làm cách mạng còn giống như công việc của người chị người mẹ trong gia đình chăm sóc cho đàn con đàn em thân yêu của mì"

(Những gốc đa đầu làng)

Trích đoạn giới thiệu/ phê bình của nhà nghiên cứu văn học Lã Nguyên:

- Tôi muốn mách độc giả rằng hãy đọc cuốn sách này của Nguyễn Xuân Khánh rồi các bạn sẽ tìm thấy nhiều điều lí thú về những sáng tác văn nghệ ở những ngày đã xa. Điều thú vị lớn nhất mà độc giả có thể tìm thấy ở đấy là thế giới quan và ý thức nghệ thuật của một thời đại văn học.

- Mười mấy truyện ngắn trong tuyển tập này của Nguyễn Xuân Khánh đều thuộc về truyện kể - khúc ca có nguồn gốc từ thời cổ đại, nội dung trần thuật của nó là chiến công của người anh hùng () Điểm nhấn về mặt thi pháp của truyện chiến công là tổ chức sự kiện như một chuỗi thử thách và kết thúc có hậu. Kết thúc có hậu sau chuỗi thử thách trong tổ chức sự kiện biến mười mấy thiên truyện kể của Nguyễn Xuân Khánh thành những khúc ca khải hoàn.

- Mô tả nhân vật như những chiến sĩ, truyện ngắn của Nguyễn Xuân Khánh làm nổi rõ hai phẩm chất cốt lõi của “con người mới xã hội chủ nghĩa”: tinh thần thép và đức hi sinh () Đức hi sinh quên mình và tinh thần thép khiến hình tượng “con người mới xã hội chủ nghĩa” hiện lên trong sáng tác văn học như những tấm gương sáng, những pho tượng đồng trường tồn, bất hủy bất hoại.

- Tôi đang giới thiệu những truyện ngắn của Nguyễn Xuân Khánh mà chắc giờ đây đã trở nên xa lạ với công chúng độc giả, nhất là những ai không làm công việc nghiên cứu văn học.

Tôi chia đường văn của Nguyễn Xuân Khánh thành ba chặng và tạm gọi tên như sau:

- Chặng thứ nhất (1958 - 1968) - Truyện ngắn hiện thực xã hội chủ nghĩa,

- Chặng thứ hai (1969 - 1990) - Tiểu thuyết trào phúng hiện thực,

- Chặng thứ ba (từ 2000) - Tiểu thuyết dụ ngôn tân cổ điển.

Tôi hi vọng, đọc xong tập truyện ngắn này, các bạn sẽ có cái nhìn toàn diện đối với đời văn của Nguyễn Xuân Khánh như một chỉnh thể. Tôi cũng hi vọng đọc xong tập truyện ngắn này mỗi độc giả có thể tự lí giải vì sao sau năm 1975 nhu cầu đổi mới văn nghệ trở thành cấp thiết và sự đổi mới đã diễn ra sôi nổi như một tất yếu.

Chuyện Ngõ Nghèo (Tái Bản 2021)

Hẳn nhiều người còn nhớ Hà Nội những năm tháng khốn khó, người ta phải nuôi lợn làm kế mưu sinh. Những tiếng ụt ịt vang lên ở dưới gầm cầu thang, trong góc bếp, trong nhà tắm, trên tầng hai những căn hộ tập thể hai mươi mét vuông ở khắp nơi. Chuyện ngõ nghèo ra đời trong khung cảnh ấy.

Một anh thương binh nuôi lợn đến trình độ “nghệ sĩ”, đặt cho lợn những cái tên hào hùng: Tên Lửa, Xung Kích, Thần Sấm… Một giáo viên dạy sinh vật cấp ba ấp ủ viết cả một Bách khoa lợn, và đưa ra những khái niệm mới mẻ chưa từng: Bái trư giáo, Trư luận, Trư học. Một nhà văn bán sách đi nuôi lợn, ngày ngày ngó ra chuồng lợn mà ngẫm ngợi, triết lý.

Hài hước mà rờn rợn, câu chuyện là một cuộc giễu nhại lớn, ném ra một cật vấn đau đáu về chất lợn trong bản tính con người, và nỗi lo âu con người sẽ đi về đâu, nếu cái chất lợn ấy trở nên lây lan ô nhiễm…

Chuyện ngõ nghèo, không ngạc nhiên nếu được đánh giá là tác phẩm xuất sắc nhất của nhà văn Nguyễn Xuân Khánh.

Hồ Quý Ly - Tiểu Thuyết Lịch Sử

Bằng nghệ thuật tái hiện khoáng đạt, nhà văn Nguyễn Xuân Khánh đã lật lại lịch sử thời kì cuối đời nhà Trần, góp thêm tiếng nói khám phá xã hội và con người Hồ Quý Ly - một nhân vật mà hơn 600 năm qua vẫn còn nhiều tranh cãi về ông. Hơn thế, cuốn tiểu thuyết còn là bức tranh đẹp về Thăng Long ngàn năm văn hiến với những địa danh cổ nổi tiếng, những cảnh sinh hoạt thôn dã, những lễ hội dân gian, những phong tục tốt đẹp... được lưu truyền hay đã bị mai một theo năm tháng.

Trong lần in thứ mười ba này, Hồ Quý Ly được in bìa cứng, trang trọng, rất phù hợp để trong Tủ sách gia đình hay quà tặng bạn bè một tác phẩm xuất sắc mang tầm thời đại của lão nhà văn Nguyễn Xuân Khánh.

Nhà xuất bản Phụ nữ xin trân trọng được giới thiệu cùng bạn đọc.

Đội Gạo Lên Chùa - Bìa Cứng

Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh từng kể: "Tôi "đội gạo lên chùa" bằng tất cả vốn sống của cuộc đời mình, bằng tất cả sự trải nghiệm 79 năm của mình. Có những chi tiết đời giúp tôi nhặt được: năm 1977 tôi bị nghi ung thư, nằm viện, có sư ông nằm cùng phòng. Sư lại có chú tiểu theo chăm sóc, chú tiểu nguyên là bộ đội, đi lính về thì vào chùa. Tôi rỉ rả tâm sự với sư cụ và chú tiểu, và tiểu thuyết là sự thu nhặt, gắn kết, đúc rút, tỉa gọt... từ tất cả".

"Đội gạo lên chùa" kể về một ngôi làng từ kháng chiến chống Pháp đến chống Mỹ, nhân vật đều liên quan đến chùa làng, dù là vãi, tiểu, du kích, bộ đội, chức việc hay lính Pháp. Giặc khủng bố, ta ẩn nấp, giành lại đất đai rồi đem cải cách, đến lúc bom Mỹ dội xuống, bao nhiêu sự kiện, tâm thế đều diễn biến dưới bóng Phật. Câu chuyện dài của nhiều số phận nhân vật ở làng nghèo, với ngôi chùa là chỗ dựa của dân, trải bao thăng trầm lịch sử vẫn một lòng hướng thiện, mộ đạo, không khuyến hận sân si... Tác phẩm là cuốn sách cuối cùng tác giả viết, nằm trong mạch tìm lại cội nguồn văn hóa và căn cốt người Việt, cùng với Mẫu Thượng ngàn, nhưng khác với cuốn trước tìm về nguồn cội dân gian, Đội gạo lên chùa thành kính một tín ngưỡng quen thuộc mà theo tác giả, Phật giáo sẽ làm dịu lại những dương tính ngùn ngụt của một dân tộc phải liên tiếp trải qua các cuộc chiến tranh, để quay về với bản tính hiền hòa thuần hậu của vùng quê đồng bằng, như đất như nước, như mẹ như mẫu, và vững vàng trong tâm hơn, nhờ có Phật tính.

Tác giả:

Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh (1933-2021)

Ông sinh tại làng Cổ Nhuế, Hà Nội. Ông đỗ Tú tài Toán, học Đại học Y khoa Hà Nội cho đến hết năm 1952 thì ra vùng tự do tham gia bộ đội. Trong khoảng mười năm, ông ở một đơn vị pháo binh, rồi dạy văn hoá tại Trường Sĩ quan Lục quân trước khi chuyển về làm việc tại tạp chí Văn nghệ Quân đội. Từ 1966, ông là phóng viên báo Thiếu niên Tiền phong trước khi về hưu non vào năm 1973.

Tác phẩm chính:

- Rừng sâu (tập truyện ngắn, 1963)

- Miền hoang tưởng (tiểu thuyết, 1990)

- Hồ Quý Ly (tiểu thuyết, 2000)

- Hai đứa trẻ và con chó Mèo xóm núi (tập truyện ngắn, 2002)

- Mưa quê (tập truyện ngắn, 2003)

- Mẫu Thượng ngàn (tiểu thuyết, 2005)

- Đội gạo lên chùa (tiểu thuyết, 2011)

- Chuyện ngõ nghèo (tiểu thuyết, 2016)

- “Rừng sâu” và những truyện ngắn khác (tập truyện ngắn, 2020)

Ngoài ra ông còn là dịch giả của nhiều tác phẩm nổi tiếng.

Giải thưởng

- Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật, 2017.

- Giải thưởng Thành tựu văn học trọn đời của Hội Nhà văn Hà Nội, 2018.

- Giải thưởng cuộc thi tiểu thuyết của Hội Nhà văn Việt Nam 1998 - 2000 với tiểu thuyết Hồ Quý Ly.

- Giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội 2001 với tiểu thuyết Hồ Quý Ly.

- Giải thưởng Thăng Long của UBND TP, Hà Nội 2002 với tiểu thuyết Hồ Quý Ly.

- Giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội 2006 với tiểu thuyết Mẫu thượng ngàn.