Tác Giả đoàn minh tuấn

Cây Bút Trước Những Ngọn Đèn Tỏa Sáng: Chân Dung Thế Hệ Vàng Văn Nghệ Việt Nam

Cuốn sách "Cây bút trước ngọn đèn tỏa sáng" là tập ký của nhà báo - nhà văn lão thành Đoàn Minh Tuấn, được Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành vào tháng 6/2024. Tác phẩm là một hành trình hoài niệm về những gương mặt gạo cội của nền văn nghệ nước nhà trước thời kỳ Đổi mới. Qua 17 bài viết, tác giả Đoàn Minh Tuấn đã ghi lại những ấn tượng sâu đậm về 15 nhân vật văn hóa, nghệ thuật tiêu biểu, những người mà ông may mắn được gặp gỡ và học hỏi trong suốt cuộc đời làm báo.

Chân Dung Những Gương Mặt Gạo Cội

Trong tác phẩm, Đoàn Minh Tuấn đã phác họa chân dung những danh nhân văn hóa, nghệ thuật lỗi lạc, góp phần tạo nên dòng chảy văn chương rực rỡ của Việt Nam:

Nhà lãnh đạo - nhà văn hóa Phạm Văn Đồng (2 bài): Tác giả tập trung làm rõ tầm vóc của vị lãnh tụ, một tên tuổi được nhân dân và bạn bè năm châu kính yêu. Ông là một nhà lãnh đạo văn nghệ có tâm, có tầm và có tài, luôn góp sức chăm sóc và xây dựng nền văn học nghệ thuật nước nhà.

Những văn nghệ sĩ tên tuổi của nền văn nghệ cách mạng: Phan Chánh, Xuân Diệu, Xích Điểu, Huỳnh Văn Tiểng, Nguyên Hồng, Tô Hoài, Tế Hanh, Phạm Tường Hạnh, Thế Lữ, Nguyễn Sáng, Đoàn Giỏi (2 bài), Mộng Tuyết, Xuân Trình, Nguyễn Tuân.

Mỗi nhân vật được Đoàn Minh Tuấn miêu tả với một cá tính riêng biệt, toát lên vẻ đẹp của tài năng và phẩm chất đạo đức cao quý. Họ là những người con ưu tú của dân tộc, trưởng thành trong hai cuộc kháng chiến và bầu khí quyển trong lành của thời kỳ xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc. Qua những câu chuyện đời thường, tác giả đã khéo léo bộc lộ những phẩm chất đáng quý của các nhân vật:

Nguyễn Phan Chánh: Lão họa sĩ tài ba với những bức tranh “mang đậm hồn dân tộc…màu sắc dịu dàng, kín đáo… một tâm hồn thuần khiết (tr30)... một tài năng được nuôi dưỡng trong tâm hồn trong sạch của quần chúng, một nhà nghệ sĩ chân chính…(tr.33).

Nguyễn Sáng: Ngọn bút thần vẽ chân dung với tài biến ảo khôn lường để tạo nên sự độc sáng của một tài năng đa phong cách: Có lúc nét vẽ khỏe như võ sĩ, lúc dịu dàng ẻo lả diễm lệ như nàng Kiều (tr. 98).

Nguyễn Tuân: Một người đa tài, vô cùng cá tính và có phần cực đoan. Ông không chỉ viết văn mà còn rất mê vẽ, thích làm báo, thích đóng phim và ưa xê dịch.

Xuân Diệu: Nhà thơ tình lớn của phương Đông, luôn cháy lên để sáng. Với trữ lượng văn hóa lớn, nhà thơ đã thử bút ở lĩnh vực phê bình và đã thật sự thành công.

Xích Điểu: Nổi bật với phong cách nghệ thuật trào phúng độc đáo, am hiểu văn hóa nghệ thuật truyền thống dân tộc.

Nguyên Hồng: Nhà văn lớn của những người khốn khổ, sống rất đời và luôn đứng về phe nước mắt. Ông là người rất giàu tình cảm và luôn sống bằng ánh sáng trí tuệ của trái tim.

Tô Hoài: Ngòi bút rất cường tráng, sống rất giản dị và chân tình. Ông rất quý các nhà văn trẻ, luôn chi viện một cách vô tư.

Huỳnh Văn Tiểng: Nhà báo lớn, người thầy, nhà hoạt động chính trị và người quản lý rất sâu sát nhiệt tình…hiền như ông Bụt nhưng rất nguyên tắc khi làm nhiệm vụ.

Nguyễn Tường Hạnh: “Một ông lão càng già càng dẻo càng dai…”. Làm việc bền bỉ ngày này qua ngày khác và đã để lại dấu ấn trong các văn phẩm.

Tế Hanh: Kẻ nặng tình với quê hương xứ xở, nặng tình với dòng sông Trà Khúc thơ mộng…

Mộng Tuyết: Cây bút nữ duy nhất được Đoàn Minh Tuấn đưa vào trong tác phẩm, với thơ có giọng điệu riêng, vẻ yêu kiều với nhiều cung bậc.

Đoàn Giỏi: Tác giả có nhiều đóng góp cho văn học thiếu nhi, đặc biệt cuốn “Đất rừng phương Nam” của ông được cả người lớn và trẻ em yêu thích.

Xuân Trình: Nhà viết kịch tài danh, hiếu học và rất cầu thị, là một cá tính sáng tạo rất riêng và đầy bản lĩnh.

Bức Chân Dung Tâm Hồn Của Người Cầm Bút Đoàn Minh Tuấn

Ngoài những chân dung nghệ sĩ, tác phẩm còn là một bức chân dung tâm hồn của chính Đoàn Minh Tuấn. Ông là một cán bộ tận tụy với công việc, một con người trung thực, khiêm nhường, một người bạn rất đỗi thủy chung. Qua những câu chuyện về mối quan hệ của ông với các nhân vật, bạn đọc thấy được sự trân trọng, lòng biết ơn và tình cảm chân thành mà Đoàn Minh Tuấn dành cho những người bạn đồng nghiệp.

Đặc biệt, tác phẩm đã dành nhiều trang giấy để khắc họa chân dung Thủ tướng Phạm Văn Đồng - một nhà lãnh đạo tài ba, một nhà văn hóa kiệt xuất. Đoàn Minh Tuấn đã thể hiện sự kính trọng, ngưỡng mộ và tình cảm sâu sắc của mình dành cho vị lãnh tụ.

Nghệ Thuật Miêu Tả Sinh Động

Tác phẩm "Cây bút trước ngọn đèn tỏa sáng" gây ấn tượng bởi nghệ thuật miêu tả sinh động, giàu cảm xúc. Đoàn Minh Tuấn sử dụng ngôn ngữ giản dị, tự nhiên nhưng đầy sức truyền cảm, giúp người đọc dễ dàng hình dung chân dung mỗi nhân vật.

Tác giả khéo léo kết hợp những câu chuyện đời thường, những chi tiết nhỏ nhặt để làm nổi bật cá tính, tài năng và phẩm chất đạo đức của các nhân vật. Ông đã xây dựng thành công bức chân dung thế hệ vàng của văn nghệ sỹ Việt Nam thời đại Bác Hồ, những con người giàu đức hy sinh, hết lòng cống hiến cho quê hương, đất nước, gia đình.

Tổng Kết

"Cây bút trước ngọn đèn tỏa sáng" là một tác phẩm văn học quý giá, không chỉ mang giá trị lịch sử về nền văn nghệ Việt Nam mà còn là một lời tri ân sâu sắc dành cho thế hệ những người đi trước. Cuốn sách góp phần gìn giữ và phát huy truyền thống văn hóa, nghệ thuật của dân tộc, đồng thời truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ noi gương những bậc tiền bối.